Kısaca Edebi Sanatlar Nelerdir?

Kısaca Edebi Sanatlar Nelerdir? Edebiyatın önemli bir parçası olan edebi sanatlar, metnin anlamını güçlendiren, duyguları daha etkili bir şekilde ifade eden öğelerdir. Bu sanatlar arasında teşbih, teşhis, tevriye, tezat, tenasüp gibi pek çok örnek bulunur. Teşbih, bir şeyin benzetilerek anlatılmasıdır. Örneğin, “gözleri güneş gibi parlıyordu.” Teşhis ise özellikle bir şeyin adını vererek anlatmaktır: “Köpek havladı.” Tevriye, sözün iki anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır: “Camdan gözleriyle bana bakıyordu.” Tezat, zıt anlamları bir arada kullanmaktır: “Ağlamakla gülmek arasında kalmıştı.” Tenasüp ise uyumlu bir biçimde sözcükleri bir arada kullanmaktır: “Güneşin doğuşuyla birlikte kuşlar şarkı söylemeye başladı.”

Edebi Sanatlar Nedir?

Edebi sanatlar, edebi metinlerde kullanılan dil ve anlatım teknikleridir. Bu teknikler, metnin etkileyiciliğini arttırmak, okuyucunun ilgisini çekmek ve anlamı derinleştirmek için kullanılır. Edebi sanatlar arasında teşbih, istiare, kinaye, teşhis, mecaz-ı mürsel, tariz, tevriye gibi farklı türler yer almaktadır. Bu sanatlar, edebi eserlerin güçlü bir etki bırakmasını sağlar.

Teşbih Nedir?

Teşbih, bir şeyi benzerlik yoluyla başka bir şeye benzetmek için kullanılan bir edebi sanattır. Bu sanatta, benzetilen şey “mecaz”, benzetilen ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “Sesi bir gülün açılışı gibiydi.” cümlesinde gülün açılışı, meczup; ses ise mecazdır.

İstiare Nedir?

İstiare, bir sözcüğün gerçek anlamının dışında, farklı bir anlamda kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “Gözleri dalgalı denizler gibiydi.” cümlesinde dalgalı denizler, meczup; gözler ise mecazdır.

Kinaye Nedir?

Kinaye, bir sözcüğün gerçek anlamının tam tersi anlamda kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “O adam gerçek bir soytarıdır.” cümlesinde soytarı, meczup; adam ise mecazdır.

Teşhis Nedir?

Teşhis, bir sözcüğün birden fazla anlamını aynı cümle içinde kullanarak, anlam zenginliği yaratmak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “Çocukluğumda bir kuş misali özgürdüm, şimdi ise bir özgürlük kuşu misali.” cümlesinde hem kuş hem de özgürlük kelimesi teşhis sanatı ile kullanılmıştır.

Mecaz-ı Mürsel Nedir?

Mecaz-ı mürsel, bir sözcüğün gerçek anlamından farklı bir anlamda kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “mürsel” olarak adlandırılır. Örneğin, “Yarın güneş doğduğunda sana geleceğim.” cümlesinde güneşin doğması, gerçek anlam; geleceğim ise mürsel anlamdır.

Tariz Nedir?

Tariz, bir sözcüğün gerçek anlamından daha az olumlu bir anlamda kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “O adam çok akıllı, bir Einstein falan.” cümlesinde Einstein, tariz sanatı ile kullanılmıştır.

Tevriye Nedir?

Tevriye, bir sözcüğün birden fazla anlamı olmasına rağmen, cümlede sadece bir anlamının kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “meczup”, kullanılan anlam ise “mecaz” olarak adlandırılır. Örneğin, “O kadın gerçek bir anne.” cümlesinde anne kelimesi tevriye sanatı ile kullanılmıştır.

İrsal-i Mesel Nedir?

İrsal-i mesel, bir sözcük ya da cümleyi, bir atasözü ya da deyimle açıklamak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “İnce işlerde eldiven giyenler, büyük işlerde eli yanar.” atasözü, ırsal-i mesel sanatı ile kullanılabilir.

Mübalağa Nedir?

Mübalağa, bir şeyi abartarak anlatmak için kullanılan bir edebi sanattır. Bu sanatta, gerçek anlam “meczup”, kullanılan anlam ise “mecaz” olarak adlandırılır. Örneğin, “O kadın o kadar güzeldi ki, güneş onun karşısında solgun kaldı.” cümlesinde güneşin solgun kalması, meczup; kadının güzelliği ise mecazdır.

Tarlama Nedir?

Tarlama, bir sözcüğün anlamını açıklayarak, anlam zenginliği yaratmak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “O adam gerçek bir leylek gibi.” cümlesinde leylek kelimesi tarlama sanatı ile kullanılmıştır.

Tasvir Nedir?

Tasvir, bir şeyi özelliğiyle anlatmak için kullanılan bir edebi sanattır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “O kadın o kadar güzeldi ki, bütün erkekler onun etrafında pervane gibi dönüyordu.” cümlesinde erkeklerin pervane gibi dönmesi, meczup; kadının güzelliği ise mecazdır.

İntak Nedir?

İntak, bir sözcüğün gerçek anlamından farklı bir anlamda kullanılmasıdır. Bu sanatta, gerçek anlam “meczup”, kullanılan anlam ise “mecaz” olarak adlandırılır. Örneğin, “O kadın o kadar güzeldi ki, gözlerim görmemeye başladı.” cümlesinde gözlerin görmemesi, gerçek anlam; kadının güzelliği ise meczuptur.

İstiğrak Nedir?

İstiğrak, bir sözcüğün birden fazla anlamını aynı cümle içinde kullanarak, anlam zenginliği yaratmak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “O kadın o kadar güzeldi ki, bütün erkekler onun etrafında pervane gibi dönüyordu.” cümlesinde hem kadın hem de erkekler kelimesi istiğrak sanatı ile kullanılmıştır.

Tasni Nedir?

Tasni, bir sözcüğün başına “hem” ya da “veya” kelimesinin getirilerek, anlam zenginliği yaratmak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “O kadın hem güzeldi, hem de akıllı.” cümlesinde hem kelimesi tasni sanatı ile kullanılmıştır.

İrsal-i Cümle Nedir?

İrsal-i cümle, bir sözcük ya da cümleyi, başka bir sözcük ya da cümle ile açıklamak için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “O kadın o kadar güzeldi ki, güneş onun karşısında solgun kaldı.” cümlesinde güneşin solgun kalması, i̇rsal-i cümle sanatı ile kullanılabilir.

İstifham Nedir?

İstifham, bir soru cümlesi kullanarak, anlatılmak istenen şeyi daha etkili bir şekilde ifade etmek için kullanılan bir edebi sanattır. Örneğin, “Siz hiç böyle bir sevgi gördünüz mü?” cümlesinde soru cümlesi istifham sanatı ile kullanılmıştır.

Taklit Nedir?

Taklit, bir başka yazarın üslubunu ya da eserini taklit etmek için kullanılan bir edebi sanattır. Bu sanatta, özgün bir eser yerine, başka bir eserden esinlenilir.

İmge Nedir?

İmge, okuyucunun zihninde canlandırabileceği bir çağrışım yaratmak için kullanılan bir edebi sanattır. Bu sanatta, gerçek anlam “mecaz”, kullanılan anlam ise “meczup” olarak adlandırılır. Örneğin, “Gökyüzü mavisi gözleriyle bana bakıyordu.” cümlesinde gökyüzü mavisi, mecaz; gözler ise mürsel anlamdadır.

• Yer değiştirme, cümle içindeki kelimelerin yerinin değiştirilmesidir.
• Teşhis, bir nesneyi ya da durumu açıklayan bir benzetmedir.
• Teşbih, bir nesneyi ya da durumu benzetme yoluyla açıklama sanatıdır.
• Taklit, bir şeyi ya da birinin konuşmasını taklit etmek suretiyle yapılan sanattır.
• Redif, bir mısradaki son hecenin diğer mısralarda tekrarlanmasıdır.